Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, yıl sonuna kadar tüm illerde hayata geçirilecek, 'Depozitosu Olan Ambalajlar (DOA)' sistemiyle ilgili 11 soruda merak edilenleri yanıtladı. Bu sistem, Sıfır Atık hareketinin yeni bir adımı olarak tanımlandı.
DOA sistemi, belirli bir depozito bedeli alınarak piyasaya sürülen ürünlerin tüketilmesi sonrasında iade alınması ve depozito bedelinin geri ödenmesine dayalı bir sistemdir. Bu uygulama, çevre dostu bir yaklaşım olarak öne çıkıyor.
Depozito Yönetim Sistemi, belirli bir depozito bedeli alınarak piyasaya sürülen ürünlerin tüketilmesi sonrasında iade alınması ve depozito bedelinin geri ödenmesine dayalı bir sistemdir. Bu sistem, geri dönüşüm süreçlerini destekleyerek doğal kaynakların korunmasına katkı sağlar.
Bu sistemin temel amacı, ambalajların kaynağında ayrı toplanmasını sağlamak ve geri dönüşüm değerinin korunmasına yardımcı olmaktır. Böylece, ikincil ham madde kullanımıyla enerji sarfiyatı azaltılabilir.
Ambalajları kaynağında ayrı toplamaya, geri dönüşüm değerinin korunmasına ve yükseltilmesine katkı sağlar. Ayrıca, birincil ham madde yerine kullanılarak doğal kaynakların korunmasına yardımcı olur.
Bu sistem, karbon emisyonlarının azaltılmasına ve 2053 Net Sıfır Emisyon hedefine ulaşılmasına katkı sağlar. Sıfır atık ve döngüsel ekonominin desteklenmesi açısından büyük bir önem taşır.
DOA uygulaması, tüketicilerin iade süreçlerinde kullanacağı mobil uygulamadır. Bakanlık tarafından tescil edilmiş makineler ve manuel iade noktalarında tüketiciler, bu mobil uygulamayı kullanarak depozito iadelerini gerçekleştirecek.
Bu uygulama, kullanıcı dostu bir arayüze sahip olup, iade süreçlerini kolaylaştırmaktadır. Tüketiciler, uygulama üzerinden depozito iadelerini hızlı bir şekilde yapabilirler.
Android ve iOS store mağazalarından uygulama ücretsiz olarak indirilebilir. Karekod okutularak çalışan uygulama ile depozito iade makinelerine bırakılan ambalajlar için depozito bedeli tüketicinin e-cüzdanında birikir.
Biriken bakiye, QR kod ile ödeme özelliği olan tüm POS cihazlarında, anlaşmalı restoran ve marketlerde kullanılabilir. Bu özellik, tüketicilere büyük kolaylık sağlamaktadır.
Tüm finansal akışlar, Türkiye Emlak Katılım Bankasının alt yapısı üzerinden DOA mobil uygulaması altında e-cüzdan entegrasyonu ile yürütülmektedir. Bu sayede, kullanıcılar biriken bakiyelerini banka hesaplarına da havale edebilirler.
Bu entegrasyon, kullanıcıların finansal işlemlerini daha güvenli ve hızlı bir şekilde gerçekleştirmelerine olanak tanır. Böylece, sistemin etkinliği artırılmaktadır.
Sakarya'da başlatılan uygulama, 2025 yılı sonuna kadar ülke genelinde her il ve her ilçede hayata geçirilecektir. Bu süreç, çevre bilincinin artırılması açısından büyük bir fırsat sunmaktadır.
Uygulamanın yaygınlaşmasıyla birlikte, geri dönüşüm oranlarının artması ve çevre kirliliğinin azalması hedeflenmektedir. Bu durum, toplumun çevreye duyarlılığını artıracaktır.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı bünyesindeki Türkiye Çevre Ajansının (TÜÇA) sistem yöneticisi olarak yer aldığı depozito yönetim sistemi, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ve Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) işbirliğiyle yürütülecektir.
Bu işbirliği, sistemin etkinliğini artırmakta ve geniş bir destek ağı oluşturulmaktadır. Böylece, uygulamanın başarısı için gerekli olan altyapı sağlanmaktadır.
Türkiye genelinde 783 bin kilometrekarelik coğrafyada yılda yaklaşık 25 milyar adet ambalajın toplanması öngörülmektedir. Bu miktar, geri dönüşüm süreçlerinin ne denli önemli olduğunu göstermektedir.
Bu sistem sayesinde, ambalaj atıklarının geri kazanılması ve çevreye olan etkisinin azaltılması hedeflenmektedir. Böylece, sürdürülebilir bir çevre için önemli bir adım atılmış olacaktır.
Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü işbirliği ile 1 Ağustos 2023'ten bu yana 22 milyar adet içecek ambalajı işaretlenip piyasaya sürülmüştür. Bu durum, sistemin ne denli yaygınlaştığını göstermektedir.
DOA logosu bulunan ambalajlar, tüketicilere geri dönüşüm konusunda bilinçlendirme sağlamaktadır. Bu sayede, ambalajların geri dönüşüm süreçlerine katılımı artırılmaktadır.
Ülke ekonomisine yıllık yaklaşık 520 milyon avro katma değer sağlanması hedeflenmektedir. Bu kazanç, geri dönüşüm süreçlerinin ekonomik faydalarını ortaya koymaktadır.
Bu sistem, hem çevre hem de ekonomi açısından önemli bir katkı sağlamaktadır. Böylece, sürdürülebilir bir gelecek için gerekli olan adımlar atılmış olacaktır.
Cam, plastik ve alüminyum malzemeden yapılmış 0, 1 litre ile 3 litre arasındaki tek kullanımlık ambalajlar zorunlu depozito kapsamına alınmıştır. Üzerlerinde depozito logosu olan bu ambalajlar için depozito bedeli ödenecek.
Bu uygulama, ambalaj atıklarının geri kazanımını teşvik etmekte ve çevre bilincini artırmaktadır. Böylece, toplumda geri dönüşüm alışkanlıklarının gelişmesine katkı sağlanmaktadır.